Çocuğum Okula Hazır Mı?

Okul olgunluğu nedir?

Çocuğun okula başlama kararı için zihinsel, bedensel ve duygusal açıdan hazır olduğunu gözlemlemek ve belirlemek gerekir. Çünkü bireylerin belli bir eğitsel durumu kaldırması için sadece zihinsel olarak değil, davranışsal ve duygusal olarak da hazır olması gerekmektedir. Okul seviyesi için çocuğun belirli derecede gelişimsel ve zihinsel olgunluğa ulaşması; yani okul olgunluğuna erişmesi gerekmektedir Bu düzey de genel olarak 72 ay ile 84 ay arasına denk gelmektedir.

Örneğin birinci sınıfa başlayan bir çocuğun yerine getirmesi gereken en önemli yükümlülük olan yazma eylemi için bile, zihinsel olarak belli bir düzeyde olmasının yanında ince motor becerileri ve psiko-motor açıdan da yeteri kadar gelişim göstermiş olması beklenir. Çocuğun ilkokula hazır olması, sadece anaokuluna gitmesiyle sınırlandırılmamalıdır. Ailenin sosyo-ekonomik durumu, yaşadıkları çevre, aldıkları eğitim gibi faktörler de çocukların fiziksel ve bilişsel özelliklerini ve okula hazır olma düzeylerini etkileyebilmektedir. Hazır olma konusunda çeşitli görüşler olsa da; ilköğretim birinci sınıf bile çocukların gelecekteki eğitim hayatında bir referans ve model görevi göreceği için diğer yıllara kıyasla daha çok sabır ve titizlik isteyebilmektedir.

Okul olgunluğuna erişmemiş çocuk okula gönderilirse ne olur?

Bu noktada ebeveynler şu soruların cevaplarını aramalıdır:
* Çocuğum okul sorumluluğunu taşımaya hazır mı?
* Eğer çocuğum bu sorumluluğu taşıyamazsa sonuçları ne olur?

Yapılan çalışmalar; erken yaşlarda okula başlayan çocukların bu dönemdeki okul ile uyumunun sonraki yıllarda, sosyal-duygusal özelliklerini ve akademik başarısını etkileyebildiğini ifade etmektedir.(1) Bir başka çalışmada ise (2), eğitim öğretim yılının başında okula uyum zorluğu yaşayan öğrencilerin eğitim öğretim yılı sonunda akademik başarıları düşük bulunmuştur. Ayrıca okula uyum sağlayamayan bu çocukların ileriki yıllarda içe ve dışa yönelik psikolojik sorunlar yaşayabildikleri belirlenmiştir. (3)

Okul olgunluğuna erişmemiş çocukların okula gitmesi aslında pek çok riski de beraberinde getirir. Geç öğrenme, uyum sağlamakta zorlanma, akran baskısı, dışlanma, yetersizlik duygusu (ve buna bağlı anksiyete), iletişim problemleri, güven duygusunda zedelenme ve bütün bunlara bağlı olarak depresyon, yeme bozukluğu, fiziksel gelişim bozukluğu bu risklerden bazıları olarak sayılabilir.

Psikomed, çocuğunuzun okul olgunluğunu nasıl ölçer?

* Klinik ve Gözlemsel Değerlendirme
Genel kriterler şöyle sıralanabilir:

– Çocuk 20 dakika gibi bir süre ile herhangi bir etkinlik ile uğraşabiliyor mu?
– Başladığı bir işi bitirebiliyor mu?
– Diğer çocuklar ile iletişim kurabiliyor mu?
– Kendini rahatça ifade edebiliyor mu? Yetişkin birine bağlı kalmadan başka birileriyle iletişime geçebiliyor mu?
– Duygularını rahatça ifade edip empati yeteneğini kullanabiliyor mu?

48 aydan 72 ay sonuna kadar;
– Birden ona kadar sayabilir mi?
– Ayakkabılarını doğru giyer mi? Sağ terliğini sağ sol terliğini sol ayağına giyebilir mi?
– Rüyalarını anlatır mı?
– Renkleri bilir mi? (renk adı verilerek sorulabilir)
– Paraları tanıyabilir mi?
– Bir elde kaç parmak olduğunu bilebilir mi?
– Yardımsız kendi kendine elbisenin hepsini giyip çıkarabilir mi?
– Televizyonda sevdiği programın zamanını bilebilir mi?
– Bugün, dün, yarın gibi kelimeleri doğru yerlerinde kullanabilir mi?
– Makasla gazeteden, dergiden resim kesebilir mi?
– Bakarak birkaç kelime yazar mı?
– 7’den sonra hangi sayının geldiğini bilir mi?
– 1 den 9’a kadar sayıları yazar mı?
– Ekmek, simit gibi yiyeceklerin kaç para olduğunu bilir mi?
– Birer birer yüze kadar sayar mı?
– Haftanın günlerini sırası ile bilir mi?
– Basit toplama işlemleri yapar mı?
– Adını soyadını yazar mı?
– Adresini bilir mi? Köydeyse: Köyün, kasabanın adını bilir mi? Şehirde ise: Semtin, mahallenin, sokağın adını bilir mi?

Psikomed, çocuğunuzun okul olgunluğunu değerlendirmek için hangi testleri uygular?

* Objektif Değerlendirme

– Ankara Gelişim Tarama Envanteri (AGTE): 0-6 yaş aralığı çocukların dil-bilişsel, ince motor, kaba motor ve sosyal beceri-öz bakım açısından gelişimsel süreçlerini analiz etmeye yardımcı olan, geçerlilik ve güvenilirliği yapılmış bir gelişim testidir.

– Metropolitan Okul Olgunluğu Testi: Çocukların okula hazırlanırken olması gereken fizyolojik, çevresel ve zihinsel faktörleri değerlendirmek için kullanılır. Çocukların okula, okulun gerektirdiği kurallara ve öğrenmeye hazır olup olmadığını saptamak amacıyla yapılan bir testtir. Kelime anlama, cümleler, genel bilgi, eşleştirme, sayılar, kopya etme gibi 6 alt testten oluşur. Testin sonucunda, çocuğunuzun okul için gereken olgunluğa ne ölçüde hazır olduğu ilgili bilgi elde edilir.

– Denver Gelişim Testi: (0-6 Yaş aralığı): Çocukların gelişimindeki gecikmeleri ölçen bir performans testidir. Kaba motor kas gelişimi, ince motor kas gelişimi, dil gelişimi ve sosyal iletişim becerilerini ölçen ve çocuktaki gecikmeleri saptamaya yarayan bir gelişim testidir.

– Frostig Gelişimsel Görsel Algı Testi: (4-8 Yaş aralığı) El göz koordinasyonu, şekil-zemin, şekil değişmezliği, uzaydaki pozisyon, uzay ilişkileri olmak üzere 5 algısal beceriyi ölçen bir performans testidir. Test 5 alt testten oluşur.

– Gessel Gelişim Testi: 3-7 Yaş arasındaki çocuklara uygulanan bir testtir. Okul öncesi çocukların zekâ gelişimlerini genel manada anlamak ve değerlendirmek amacıyla kullanılır. Okul öncesi çocukların görsel algı, görsel motor koordinasyon, küçük kas becerileri ve genel zekâ gelişimleri ile ilgili yorumlarda bulunulmasını sağlar.

– Peabody/Alıcı Dil Testi: Çocuğun dil gelişimini ölçmek amacıyla uygulanan bir gelişim testidir. Maddelere verilecek cevaplarda süre sınırı yoktur. 2,5-18 yaş arasındaki çocuklara ve yetişkinlere uygulanır. Bireysel bir test olup bir oturumda bir kişiye uygulanır. Kişilerin, kartın her iki yüzündeki dört resimden istenen resmi göstermesi istenir.