Editör: Uzm. Dr. Sedat İrgil
Farkındalık öğretisi ve farkındalık egzersizleri (mindfulness) bazıları tarafından geçici bir moda gibi görülse de, bilimsel araştırmalar farkındalığın ne denli önemli ve çok yönlü bir yönetim aracı olduğunu ortaya koyuyor.
Öncelikle farkındalığın ne olduğunu daha önceki “Farkındalık (Mindfulness)” yazımızdan alıntılayarak hatırlatalım:
“Farkındalık (mindfulness) dikkatin ‘şu an’da odaklandığı aktif bir zihin/ruh halidir. Şimdiki zaman deneyimlerinin yargısız idraki olarak da tanımlanabilir. Farkındalık halinde olduğunuzda, içsel ve çevresel deneyimlerinizi, düşüncelerinizi ve hislerinizi, iyi veya kötü olarak etiketlemeden, belirli bir mesafeden gözlemlersiniz. Farkındalık ile, yaşamınızın yanı başınızdan akıp gitmesine seyirci kalmaz ve an’ın içinde yaşayarak yaşamı bütünüyle tecrübe edersiniz.”
Dünyanın pek çok yerinde yapılan bilimsel araştırmalar farkındalığın beden, zihin ve ruh sağlığı üzerindeki etkilerini ortaya koyuyor. Benzer çalışmalardan birini yürüten farklı üniversitelerden bir grup Amerikalı bilim insanının yayınladığı verilere göre ise şirketinizin sabah toplantılarına farkındalık egzersizleri eklemeyi ciddi ciddi düşünebilirsiniz. Çünkü çalışmanın sonuçları şöyle diyor: Farkındalığın bir şirket kültürü olarak benimsenmesi halinde çalışanların işlerine daha iyi odaklanmalarının yanı sıra, stresle başa çıkma ve birlikte çalışma kabiliyetleri de artıyor.
Organizasyonel Davranış Bilimleri üzerine doktorasını yapan ve bu çalışmada yer alan araştırmacılardan Christopher Lyddy, yakın geçmişte şirketlerin farkındalık eğitimleri konusunda ketum olduklarını çünkü farkındalığı şişirilmiş bir ezoterik ve mistik olgu olarak gördüklerini ancak bu algının değişmeye başladığını söylüyor.
Budist felsefesinden çıkan ve binlerce yıldır meditasyon yöntemleriyle uygulanarak geliştirilip aktarılan farkındalık, günümüzde iş yerinde verimliliği arttırmak amacıyla Google, Aetna, Mayo Clinic gibi dev kuruluşların yanı sıra, Amerika Birleşik Devletleri Deniz Kuvvetleri tarafından da kullanılıyor.
Farkındalık halindeyken an’a dair daha yüksek bir bilinç sahibi oluyorsunuz; algı, değerlendirme ve karar mekanizmalarınızın hepsi o spesifik anın içinde yoğunlaşıyor. Bu da, herhangi bir anda hesapta olmayan pek çok sorunla karşılaşabilecek olan ve stres altında sağlıklı kararlar vermesi beklenen bir yönetici veya müdür için tartışmasız çok önemli bir özellik.
Farklı üniversitelerden bir grup psikolog, sinir bilimci, yönetim ve farkındalık (mindfulness) uzmanının bir araya gelmesiyle yürütülen çalışmada 4 bine yakın farkındalık ile ilgili bilimsel çalışma gözden geçirilip farkındalığın insanların iş yerinde düşünme, hareket etme, hissetme, ilişki kurma ve performans özelliklerini nasıl etkilediği yönünde analizler yapıldı. Bulgular ise akademik bir yayın organı olan Journal of Management’ta yayımlandı.
Bilim insanlarının ortaya koyduğu bulgulara göre farkındalığın iş yaşamındaki etkileri tutarlı bir biçimde faydalıydı. Analiz edilen binlerce çalışma içersinde sadece iki tanesinde farkındalığın dezavantajı raporlanmıştı. Çalışmaların hemen hepsinde, farkındalık eğitim, egzersiz ve pratikleri daha verimli bir çalışma ortamıyla ilişkilendiriliyordu.
Bu yeni çalışmanın sonuçlarından bazıları şöyle:
– Farkındalık insan fonksiyonlarını genel olarak pozitif etkiler. Psikoloji, sinir bilim ve tıp gibi disiplinlerde yapılan çalışmalar, farkındalığın dikkat, kognisyon (biliş), duygu, davranış ve fizyolojiyi geliştirdiğine dair deliller sunuyor.
– Farkındalığın özellikle dikkate dair 3 niteliği geliştirdiği gözlemlendi: Stabilite (istikrar), kontrol ve verimlilik. İnsan zihninin uyanıkkenki zamanın neredeyse yarısında başka yerlerde gezindiği -yani şu anda olmadığı- tahmin ediliyor. Fakat farkındalık, dikkatin şu ana, şimdiye verilmesinde büyük fayda sağlıyor. Farkındalık eğitimini tamamlayan bireylerin görsel ve işitsel dikkat gerektiren görevlerde daha başarılı oldukları göze çarpıyor.
– Farkındalık bireysel bir özellik ve yetkinlik olsa da, bireyler arası davranışları ve çalışma grubu ilişkilerini de etkilediğine dair sağlam deliller var.
– Farkındalık bireylerde empati ve şefkat duygularını arttırdığı için ilişkileri iyileştirmesi de şaşırtmayan bir sonuç. Bunu sadece insan-insan ilişkisi olarak değil, insan-hayvan ve insan-doğa ilişkisi olarak da düşünmek gerek. Farkındalık aslında insanın tüm çevresiyle ilişkilerini düzenliyor. Bu bağlamda iş yerindeki yöneticilerin takımlarıyla daha iyi iletişim kurup daha iyi liderlik yapmaları kaçınılmaz oluyor.
Farkındalık (mindfulness) ile ilgili bilimsel araştırmalar gittikçe artarken, farkındalık eğitim ve uygulamaları da toplum sağlığının faydasına sunulmada kendine daha fazla yer buluyor. Örneğin İngiliz Hükümeti yakın geçmişte “Farkındalık Sahibi Ulus UK” adında bir farkındalık girişimini devreye soktu. Bu girişimle çeşitli sektörlerin farkındalığın olumlu sonuçlarından faydalanması ve toplum sağlığının arttırılarak üretkenliği desteklemesi amaçlandı.
Önümüzdeki yıllarda farkındalık öğreti ve uygulamalarının daha fazla alanda benimsendiğine şahit olacağımızı öngörmek zor değil. Siz de rakiplerinizin birkaç adım önüne geçmek ve vizyonunuzu “anda tutmak” için önümüzdeki yılın eğitim planına farkındalık eğitimini eklemeyi ve sabah toplantılarınızda 5’er dakikalık farkındalık egzersizi yapmayı şimdiden düşünebilirsiniz.
Kaynak: ScienceDaily
